کاشان یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران است که قدمت آن به ۷۰۰۰ سال پیش بر می گردد. خانه های تاریخی فراوان و زیبا یکی از دلایلی است که باعث مشهور شدن این شهر کویری شده است. خانه های تاریخی کاشان جدا از قدمت و اصالتی که به دوش می کشند و از این بعد ارزشمندند، معماری های خاص و منحصر بفردی هم دارند که نشان از سلیقه ی هنرمندان خوش ذوق ایرانی دارد. امروز می خواهیم به یکی از معروف ترین و زیباترین آنها یعنی خانه بروجردی ها در کاشان سر بزنیم و بیشتر با آن آشنا شویم.
خانه بروجردی ها در محله ی سلطان میر احمد کاشان، یکی از قدیمی ترین محله های این شهر قرار دارد. قدمت خانه ی بروجردی ها در کاشان به دوران قاجار و حدود ۱۳۰ سال قبل بر می گردد و مانند بسیاری از خانه های تاریخی دیگر این شهر، از ۲ بخش اصلی اندرونی و بیرونی تشکیل شده است.
خانه ی بروجردی ها در ۳ طبقه ساخته شده است و دارای قسمت های مختلفی مانند شاه نشین، مهتابی، هشتی ورودی، سرداب و ایوان های تابستانی و زمستانی است. این بنا در دور تا دور حیاطی به وسعت ۶۲۰ متر مربع ساخته شده است.
تاریخچه خانه بروجردی ها در کاشان
این خانه در دوران قاجاریان و در سال ۱۲۴۲ توسط بازرگانی معروف به نام حاج سید حسین نطنزی (برجردی) ساخته شد و نمونه ای کامل از یک خانه ی اعیانی در آن دوران است.
این بازرگان بر خلاف تصور خیلی ها نه تنها اهل بروجرد نبوده، بلکه فردی کاشانی الاصل بوده است اما به دلیل ارتباطات تجاری بسیاری که با بازرگانان شهر بروجرد داشته، به او برجردی می گفته اند و دلیل نامگذاری این خانه به خانه ی بروجردی ها هم همین است!
جالب است بدانید که طراح این خانه ی زیبای هم، همان استاد علبی مریمی کاشی بوده که طراحی و معماری خانه ی طباطبایی ها را هم انجام داده است. طراحی هوشمندانه ی خانه باعث می شود تا گرامای سوزان و گاه غیر قابل تحمل کاشان، قابل تحمل شود. در بالای بام این خانه، بادگیرهایی نصب شده است که باعث می شود تا گرمای شدید به هوای خنک و مطبوع تبدیل شده و در خانه جریان پیدا کند.
بخش بیرونی خانه از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟
حیاط خانه در قسمت بیرونی واقع شده است که بازدید کنندگان می توانند به راحتی از آن بازدید کنند. علاوه بر این، عمارت هم در این قسمت قرار گرفته است و قسمت هایی مثل راهروی ورودی، حیاط مرکزی، تالار سرپوشیده با نورگیر، بادگیرها، اتاق های زمستانی و تابستانی را شامل می شود.
در قسمت بیرونی، بناهایی در دو سر حیاط قرار گرفته اند. در قسمت جنوبی، مهمترین قسمت این بنا قرار دارد که تالاری بسیار بزرگ با سقفی گنبدی شکل دارد و با نورگیرهایی مزین شده است. دیوارها هم مملو از نقاشی های به سبک روسی هستند و گچبری های فوق العاده دیوارها از دیگر زیبایی های این بخش هستند.
بخش درونی خانه
بخش داخلی خانه بروجردی ها در کاشان ۲ قسمت مجرا دارد: قسمت شمالی و قسمت جنوبی
در قسمت شمالی با حیاط خلوت و یک اتاق، صندوق خانه، اتاق نشیمن و یک سرداب بزرگ روبروییم. در قسمت جنوبی هم یک حیاط مرکزی بزرگ با تالاری آینه کاری شده وجود دارد. در اطراف این تالار هم اتاق هایی به نام گوشواره وجود دارد.
خانه ی بروجردی ها تا حالا چند بار مرمت شده است. این خانه در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
